ភាសាខ្មែរ 
English 
ភ្នំពេញ៖ លោកស្រី ជា សិរី ដែលជាឧបការីទេសាភិបាល និងជាអគ្គនាយកបច្ចេកទេសធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា នៅថ្ងៃសុក្រទី ៣ មេសាឆ្នាំ ២០២០ នេះបានពន្យល់ពីវិធានការមួយចំនួនដែលធនាគារកណ្តាលរបស់កម្ពុជាបានអនុវត្តន៍ និងមូលហេតុដែលអន្តរាគមន៍កន្លងមកមិនទាន់មានប្រសិទ្ធភាពលើអត្រាការប្រាក់កម្ចី។
យោងតាមការរៀបរាប់របស់លោកស្រី ជា សិរី ធនាគារកណ្តាលតាមបណ្តាប្រទេសមួយចំនួនធំ តែងតែធ្វើអន្តរាគមន៍ក្នុងពេលដែលប្រទេសជួបវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចតាមរយៈការបញ្ចុះអាត្រាការប្រាក់ដែលខ្លួនឱ្យធនាគារពាណិជ្ជខ្ចីដែលអាត្រានេះនឹងជះឥទ្ធិពលដល់អាត្រាការប្រាក់ ដែលធនាគារពាណិជ្ជយកពីអតិថិជនតាមរយៈឥណទាន។
កាលណាសេដ្ឋកិច្ចជួបបញ្ហា ធនាគារកណ្តាលនឹងទម្លាក់អាត្រាការប្រាក់ដើម្បីជួយជំរុញធនាគារពាណិជ្ជឱ្យបន្តផ្តល់កម្ចីដល់សាធារណជនក្នុងតម្លៃទាបក្នុងគោលបំណងជំរុញការចាយវាយផ្សេងៗ ដែលនឹងជំរុញការផលិតបន្ថែម និងការវិនិយោគ។ នៅកម្ពុជា ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា ក្នុងនាមជាធនាគារកណ្តាលរបស់ប្រទេស ក៏បានអនុវត្តវិធានការនេះដែរ ប៉ុន្តែប្រសិទ្ធភាពនៅមានកម្រិត។ បានន័យថា ពេលធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាទម្លាក់អាត្រាការប្រាក់ដែលខ្លួនផ្តល់ឱ្យធនាគារពាណិជ្ជ អាត្រាទាបនេះបានត្រឹមតែជះឥទ្ធិពលដល់កម្ចីជាប្រាក់រៀលតែប៉ុណ្ណោះ តែមិនបានជះឥទ្ធិពលធំដុំដល់កម្ចីជាប្រាក់ដុល្លារអាមេរិកទេ។
លោកស្រី ជា សិរី បានពន្យល់ តាមរយៈការសរសេរជាសំណួរចម្លើយពីប្រធានបទនេះដូចខាងក្រោម។
១. ហេតុអ្វីបានជាកម្ចីជាដុល្លារអាមេរិកនៅតែថ្លៃ បើធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាខំឱ្យធនាគារពាណិជ្ជខ្ចីក្នុងតម្លៃថោកហើយនោះ?
លោកស្រី ជា សិរី៖ អ្វីដែលធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាឱ្យខ្ចី គឺប្រាក់រៀល។ ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា ជាអ្នកបោះពុម្ព និងចេញផ្សាយលុយរៀល។ ដូចនេះ ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាមានម្ចាស់ការទាំងស្រុងលើការគ្រប់គ្រងលុយរៀល។ កន្លងមក ចាប់តាំងពីធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាបានឲកម្ចីជាប្រាក់រៀល នៅឆ្នាំ២០១៦ [អត្រា] កម្ចីជាប្រាក់រៀលបានធ្លាក់ចុះពី ២៥,៦៣% ក្នុង១ឆ្នាំ មកនៅត្រឹម ១០,៦៩% ក្នុង១ឆ្នាំ (សូមបញ្ជាក់ថានេះជាអត្រាមធ្យមភាគ)។ ប៉ុន្តែ នៅប្រទេសកម្ពុជាការឱ្យខ្ចីភាគច្រើនគឺធ្វើឡើងជាប្រាក់ដុល្លារអាមេរិក ដែលជារូបិយប័ណ្ណដែលធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាមិនមានលទ្ធភាពគ្រប់គ្រងបានឡើយ។ ការគ្រប់គ្រងបរិមាណបោះពុម្ព និងចេញផ្សាយលុយដុល្លារអាមេរិក ជាសិទ្ធផ្តាច់មុខរបស់ធនាគារកណ្តាលអាមេរិកតែមួយគត់។ កាលណាសេដ្ឋកិច្ចអាមេរិក ល្អ គេដំឡើងអាត្រាការប្រាក់លុយគេ ដើម្បីកាត់បន្ថយការឱ្យខ្ចីលឿនពេកក្នុងវិស័យឯកជនរបស់គេ ដូច្នេះអាត្រាការប្រាក់លុយដុល្លារអាមេរិកក៏ឡើងថ្លៃតាមហ្នឹងដែរ។ គេមិនដែលសួរថាកម្ពុជាត្រូវការឱ្យលុយដុល្លារអាមេរិកថោកឬថ្លៃទេ។ ហើយសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាល្អ ឬ មិនល្អ ក៏មិនមែនជារឿងរបស់គេដែរ។ គេត្រូវខ្វល់ខ្វាយប្រជាជននិងសេដ្ឋកិច្ចគេមុន។ ដូច្នេះ អាត្រាកម្ចីជាដុល្លារអាមេរិកនៅកម្ពុជាមានកម្រិតខ្ពស់ឬទាប អាស្រ័យលើស្ថានភាពនៅអាមេរិក មិនស្ថិតលើស្ថានភាពជាក់ស្តែងនៅកម្ពុជាឡើយ។
២. បើដូច្នេះហើយ ហេតុដូចម្តេចបានជាអាត្រាការប្រាក់ដុល្លារអាមេរិកនៅកម្ពុជា មិនមានកម្រិតទាបដូចនៅអាមេរិកទៅ?
លោកស្រី ជា សិរី៖ បើយើងចាត់ទុកលុយជាទំនិញ ដូច្នេះយើងត្រូវគិតថាដូចទំនិញដទៃដែរ មានអ្នកលក់ដុំ និង អ្នកលក់រាយ។ អ្នកលក់ដុំគឺធនាគារកណ្តាលអាមេរិក។ គេលក់លើកទី ១ ឱ្យធនាគារពាណិជ្ជអាមេរិក ដែលទទួលទំនិញបានថោក រួចហើយធនាគារពាណិជ្ជនៅអាមេរិក លក់ទំនិញនោះតៗគ្នា ឱ្យធនាគារពាណិជ្ជធំៗដទៃទៀតក្នុងពិភពលោក ហើយម្នាក់ៗយកចំណេញតិចៗ រៀងខ្លួនទៅ ទម្រាំមកដល់អតិថិជនខ្មែរយើង កម្ចីជាដុល្លារអាមេរិកក៏ថ្លៃតាមហ្នឹងដែរ។
៣. ចុះហេតុអ្វីបានជានៅស្រុកខ្មែរយើង ការប្រាក់រៀលនៅតែខ្ពស់ជាងដុល្លារអាមេរិក? បើធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាខ្លួនឯងជាអ្នកលក់ដុំ?
លោកស្រី ជា សិរី៖ ជាថ្មីម្តងទៀត បើយើងចាត់ទុកលុយជាទំនិញ ហើយការប្រាក់ប្រៀបដូចជាតម្លៃរបស់ទំនិញ នោះ ថ្លៃទំនិញថោក ឬថ្លៃអាស្រ័យលើការផ្គត់ផ្គង់និងតម្រូវការ។ បើអ្នកត្រូវការច្រើន ជាងអ្នកផ្គត់ផ្គង់ ទំនិញនោះឡើងថ្លៃ។ នៅកម្ពុជា មិនសូវមានអ្នកសន្សំប្រាក់រៀលទេ។ ក្នុងវិស័យធនាគារ សន្សំជាប្រាក់រៀលមានតែ ៦,៤% នៃប្រាក់សន្សំសរុប។ ដោយឡែក អ្នកដែលត្រូវការប្រាក់រៀលដើម្បីទូទាត់មានច្រើនជាង ដូចជាទូទាត់ឱ្យកសិករ ទូទាត់ឱ្យពលករសំណង់ បង់ពន្ធអាករឱ្យរដ្ឋជាដើម។ ដូច្នេះហើយធនាគារពាណិជ្ជត្រូវខំធ្វើយ៉ាងណាទាក់ទាញបញ្ញើជាប្រាក់រៀល ដោយផ្តល់អាត្រាការប្រាក់ខ្ពស់។ ហើយបើផ្តល់ការប្រាក់ឱ្យអ្នកផ្ញើខ្ពស់ហើយ គេក៏ត្រូវយកការប្រាក់កម្ចីខ្ពស់តាមហ្នឹងដែរ។
៤. ចុះហេតុដូចម្តេចបានជាធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាមិនចេញផ្សាយប្រាក់រៀលឱ្យច្រើនទៅ ដើម្បីបង្រ្គប់តម្រូវការធនាគារពាណិជ្ជ?
លោកស្រី ជា សិរី៖ ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាបានធ្វើការងារនេះហើយ ដូចដែលបានលើកឡើងខាងលើ។ ប៉ុន្តែយើងមិនអាចចេញផ្សាយជាគំហុកតាមតែចង់បានទេ ព្រោះវាប៉ះពាល់ដល់អាត្រាប្តូរប្រាក់ (តម្លៃរបស់ប្រាក់រៀល)។ កាលណាលុយរៀលចេញច្រើនពេក លុយរៀលនឹងធ្លាក់ថោក ប៉ះផលប្រយោជន៍ប្រជាជននៅជនបទដែលភាគច្រើនចាយលុយរៀល ។ ដូច្នេះ ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាត្រូវថ្លឹងថ្លែងឱ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយមុននឹងសម្រេចបញ្ចេញលុយរៀលបន្ថែម ក្នុងកម្រិតមួយណានោះ។
៥. និយាយចុះនិយាយឡើង ចាយដុល្លារអាមេរិកស្រួលជាង។ ការប្រាក់កម្ចី ក៏ទាបជាង។
លោកស្រី ជា សិរី៖ តែមិនប្រាកដថាស្រួលរហូតទេ។ ការចាយវាយស្រួលនៅពេលដែលស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចនៅល្អ ។ ប៉ុន្តែក្នុងករណីមានវិបត្តិ យើងមិនអាចគ្រប់គ្រងសេដ្ឋកិច្ចរបស់យើងបានទាំងស្រុងឡើយដូចបានលើកឡើងខាងលើ។ មានតែចាយវាយលុយយើងទេ ទើបអាចមានម្ចាស់ការគ្រប់គ្រងស្ថានភាពបាន។ ដូច្នេះ យើងត្រូវគិតគូរឱ្យវែងឆ្ងាយ ជាពិសេសនៅក្នុងស្ថានភាពមានវិបត្តិ ។
ការចូលរួមចាយប្រាក់រៀល មិនមែនគ្រាន់តែជាមោទនភាពជាតិទេ តែវាជាអាវុធមួយដើម្បីគ្រប់គ្រងសេដ្ឋកិច្ចជាតិ និងមានភាពម្ចាស់ការក្នុងគ្រាអាសន្ន។
